Zakres materiału do sprawdzianu z Biblii:

1. Pojęcia:  biblia, ewangelia, testament, apokalipsa, Wulgata, Septuaginta, Tora, eschatologia, teofania, teodycea
2. Gatunki:  psalm, apokalipsa, przypowieść, apokryf
3. Typy ksiąg: historyczne, dydaktyczne (mądrościowe) i prorocze (profetyczne)
4. Związki frazeologiczne wywodzące się z Biblii– spis podany na lekcji
5. Znajomość ksiąg: Księga Rodzaju (tylko stworzenie świata, grzech pierworodny, ofiara Abrahama – podręcznik), Księga Hioba, Księga Koheleta(Eklezjastesa), Apokalipsa, Pieśń nad pieśniami, Hymn o miłości,
6. Znajomość postaci-znaków kultury (podręcznik - str.91) oraz wybranych przypowieści (podręcznik – str.103)
7. Cechy stylu biblijnego.

Zakres materiału do sprawdzianu z antyku:

1. Kultura – cywilizacja – natura , teksty kultury.
2. Starożytność a antyk, periodyzacja antyku (okresy: archaiczny, klasyczny, hellenistyczny; czas trwania epoki), klasycyzm, klasyczny.
3. Co to jest mit, funkcje mitu, świat w mitach, heros, sacrum, profanum, topos, archetyp, czas linearny, czas cykliczny, związki frazeologiczne związane z mitami, kompetencje najważniejszych bogów, politeizm, typy mitów (kosmogoniczne, teogoniczne, antropogeniczne, genealogiczne.
4. Eposy. Kwestia homerycka, cechy gatunkowe eposu, sposoby tworzenia nastroju patetycznego w eposie, heksametr, inwokacja, apostrofa,  porównania homeryckie, epitety stałe, narracja i wizja świata w eposie, model rycerza.
5. Skąd wziął się i jak wyglądał teatr antyczny? Budowa klasycznej tragedii greckiej na przykładzie „Króla Edypa” i „Antygony” Sofoklesa. Budowa akcji, budowa dramatu, zasady tworzenia (trzech jedności, mimesis, decorum), tragizm, konflikt tragiczny, ironia tragiczna, fatum, hybris, hamartia, rola chóru.
6. Kierunki  i szkoły filozoficzne: sofiści, Sokrates, idealizm Platoński, metafora jaskini, zasada złotego środka, poetyka normatywna, stoicyzm, cynicy, epikureizm, hedonizm, sceptycyzm. Sposoby osiągania szczęścia, najważniejsze wartości.
7. Sztuka antyku: kultura minojska, klasyczny kanon piękna na przykładzie rzeźby, kontrapost, idealizacja, 3 porządki architektoniczne, mecenas, najważniejsze dzieła sztuki (np. Partenon, Panteon, Koloseum, Forum Romanum, Dydkobol, Doryforos, Wenus  z Milo, Nike z Samotraki, Kolumna Trajana, Wilczyca kapitolińska), terminy:  akwedukt, baza, głowica, kapitel, trzon, fronton, tympanon, fryz, gzyms.
8. Różne sposoby odwoływania się do antyku w literaturze późniejszych epok.

Pytania do odpowiedzi ustnej ze średniowiecza:

1. Najstarsze zabytki języka polskiego i ich znaczenie dla współczesnego czytelnika.
2. Na czym polegał i jak się przejawiał uniwersalizm kultury średniowiecznej? - omów na przykładach.
3. Porównaj główne prądy filozoficzne średniowiecza: augustynizm i tomizm.
4. „Bogurodzica” – arcydzieło średniowiecznej poezji polskiej i świadectwo języka polskiego.
5. Średniowieczne wzorce osobowe: rycerz i asceta –porównaj na wybranych przykładach.
6. Konwencja i alegoria w świecie średniowiecznego romansu rycerskiego.
7. Motyw śmierci w literaturze i sztuce średniowiecza.
8. Wizja świata i człowieka w literaturze i sztuce średniowiecza.
9. Na dowolnie wybranych przykładach omów cechy i symbolikę sztuki romańskiej.
10. Na dowolnie wybranych przykładach omów cechy i symbolikę sztuki gotyckiej.
11. Gatunki literackie charakterystyczne dla literatury średniowiecza - omów na wybranych przykładach.
12. W jaki sposób i w jakim celu utwory współczesne odwołują się do tekstów kultury średniowiecza?
– omów na wybranych przykładach.

Pojęcia, które uczeń powinien umieć zdefiniować:

teocentryzm, uniwersalizm,  augustynizm,  tomizm,  franciszkanizm,  scholastyka,  memento mori,  ubi sunt?,  danse macabre,  chanson de geste,  asceza,  hagiografia,  trubadur,  minstrel,  alegoria,  gradualizacja,  hierarchizacja, idealizacja,  kontrast,  pareneza,  deesis,  misterium,  moralitet,  mansjon.

              Zakres materiału do sprawdzianu z baroku:                

1.   Prądy filozoficzne i kulturowe w baroku: kontrreformacja, konwersja religijna, kartezjański racjonalizm („Cogito ergo sum”), filozofia Pascala („zakład Pascala”,„trzcina myśląca”).
2. Styl barokowy w architekturze i sztuce. Barokowa koncepcja piękna. Pojęcia: iluzja, ruch, światłocień, kontrast, dysharmonia, kompozycja otwarta, zmysłowość, wrażenie niepokoju, symbolika martwej natury, naturalizm, patos.
3. Różne nurty w polskiej poezji barokowej: marinizm, konceptyzm, poezja metafizyczna, poezja miłosna, poezja dworska i sarmacka. Motywy i toposy: vanitas, sen, śmierć, czas,teatr mundi. Środki stylistyczne typowe dla baroku: antyteza, anafora, inwersja, oksymoron, przerzutnia, hiperbola, figura sumacji, koncept, paradoks, kontrast, kompozycja łańcuchowa, paralelizm, gradacja, wyliczenie, instrumentacja głoskowa.
4. Sarmatyzm – ideologia,  demokracja szlachecka, styl życia (ceremonie, ubiór, mentalność), sąd nad sarmatyzmem, spadek po kulturze sarmackiej, styl literacki. Pojęcia: silwa rerum, raptularz, diariusz, makaronizm, barbaryzm, anakolut, kontusz, żupan, portret trumienny, liberum veto, ksenofobia, „złota wolność szlachecka”.
5. „Świętoszek” Moliera:  komedia charakterów, typy komizmu (z przykładami), molierowskie zakończenie, dramat rodzinny. 

OŚWIECENIE

1. Prądy filozoficzne w oświeceniu (podręcznik s. 163-165, s. 210-211 + kserówki z „Mostu”): krytycyzm, ateizm, deizm, empiryzm – J. Locke, G. Berkeley, D. Hume; racjonalizm – I. Kant, Wolter (wolterianizm, libertynizm); sentymentalizm – J.J. Rousseau.
2. Periodyzacja oświecenia w Polsce, najważniejsze osiągnięcia i reformy w każdym okresie (podr. s. 179-182 + notatki z lekcji):  Collegium Nobilium, Biblioteka Załuskich, KEN, Teatr Narodowy, Konstytucja 3 maja, Szkoła Rycerska, czasopiśmiennictwo; publicystyka – Staszic (s. 187- 188)
3. Style oświeceniowe w architekturze i sztuce: barok, klasycyzm, rokoko (wiedza wyniesiona z lekcji muzealnej w Łazienkach + fragm. filmu „Niebezpieczne związki”+ podr. s. 168-169)
4.  Cechy literatury klasycystycznej, rokokowej, sentymentalnej (kserówka z tabelką + podr. s.35, 208-209, 217).
5. Cechy gatunkowe najchętniej stosowanych gatunków literackich: ody (s.167), bajki (s.203) , satyry (s. 201), powiastki filozoficznej (s. 196),  utopii (s. 190), poematu heroikomicznego (s. 182+ info.z lekcji)
6. Kojarzyć nazwiska z tytułami najważniejszych utworów i ulubionymi gatunkami:  Boileau, Diderot, Karpiński , La Fontaine, Naruszewicz,  Rousseau, Wolter.
7. Wizja świata i człowieka w utworach Krasickiego: w bajkach i w satyrach „Pijaństwo” i „Do króla”. Sposób obrazowania i styl utworów Krasickiego.
8. Liryka patriotyczna w oświeceniu – hymny: „Hymn do miłości ojczyzny”, „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”

Zakres materiału do sprawdzianu z oświecenia:

1. Prądy filozoficzne w oświeceniu (podręcznik s. 163-165, s. 210-211 + kserówki z „Mostu”): krytycyzm, ateizm, deizm, empiryzm – J. Locke, G. Berkeley, D. Hume; racjonalizm – I. Kant, Wolter (wolterianizm, libertynizm); sentymentalizm – J.J. Rousseau.
2. Periodyzacja oświecenia w Polsce, najważniejsze osiągnięcia i reformy w każdym okresie (podr. s. 179-182 + notatki z lekcji):  Collegium Nobilium, Biblioteka Załuskich, KEN, Teatr Narodowy, Konstytucja 3 maja, Szkoła Rycerska, czasopiśmiennictwo; publicystyka – Staszic (s. 187- 188)
3. Style oświeceniowe w architekturze i sztuce: barok, klasycyzm, rokoko (wiedza wyniesiona z lekcji muzealnej w Łazienkach + fragm. filmu „Niebezpieczne związki”+ podr. s. 168-169)
4.  Cechy literatury klasycystycznej, rokokowej, sentymentalnej (kserówka z tabelką + podr. s.35, 208-209, 217).
5. Cechy gatunkowe najchętniej stosowanych gatunków literackich: ody (s.167), bajki (s.203) , satyry (s. 201), powiastki filozoficznej (s. 196),  utopii (s. 190), poematu heroikomicznego (s. 182+ info.z lekcji)
6. Kojarzyć nazwiska z tytułami najważniejszych utworów i ulubionymi gatunkami:  Boileau, Diderot, Karpiński , La Fontaine, Naruszewicz,  Rousseau, Wolter.
7. Wizja świata i człowieka w utworach Krasickiego: w bajkach i w satyrach „Pijaństwo” i „Do króla”. Sposób obrazowania i styl utworów Krasickiego.
8. Liryka patriotyczna w oświeceniu – hymny: „Hymn do miłości ojczyzny”, „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” (pojęcie narodu, podmiot liryczny, najważniejsze wartości, forma literacka)

Zakres materiału do sprawdzianu z ROMANTYZMU (cz. I) :

Pytania zamknięte:

1. Czas trwania i nazwa epoki (s.15).
2. Ogrody klasyczne i romantyczne, cechy muzyki (s.24) i malarstwa romantycznego (komentarze przy obrazach)
3. Filozofia preromantyzmu niemieckiego: Herder, Schelling, Fichte, Schleglowie, Hegel
(czym się głównie zajmowali? jakie pojęcia wprowadzili? )
4. Pojęcia charakterystyczne dla epoki: Weltschmerz, Sturm und Drang (s.13), ludowość, historyzm(s.13), gotycyzm (s.16), duch narodu, wolność, bunt, natura, fantastyka, osjanizm (s.16), mistycyzm (s.123).
5. Cechy bohatera romantycznego - bajronicznego s. 39 i werterowskiego.
Zasadnicze różnice pomiędzy oboma typami.
6. Cierpienia młodego Wertera Goethego – dlaczego się zabił, na czym polega werteryzm, cechy miłości werterowskiej.
7. Przełom romantyczny w Polsce: istota konfliktu pokoleń klasycy-romantycy na gruncie politycznym i literackim , kojarzyć nazwiska: Feliński, Osiński, Koźmian, Śniadecki, Brodziński, Mochnacki z odpowiednią stroną konfliktu oraz tytułem najważniejszych wypowiedzi w sporze
(s. 30-31).
8. Konflikt „młodych” i „starych” (s. 35 i 42) oraz cechy oświeceniowe i romantyczne
w „Odzie do młodości” Mickiewicza.
9. Romantyczność Mickiewicza – ludowość, motyw szaleństwa i spór klasyka z romantykiem na temat sposobów poznawania świata.
10. Problem winy i kary oraz rola fantastyki i ludowości w Balladach i romansach. Cechy gatunkowe ballady – synkretyzm rodzajowy.
11. Sonety krymskie z podręcznika– bohater, rola natury i funkcja orientalizmu w utworach (s.89- 91, s.105).
12. Rozpoznać słynne cytaty z poznanych utworów.

Pytania otwarte (ich treść będzie niemalże identyczna jak poniżej):

1. Cechy wspólne biografii Mickiewicza i Słowackiego (tabelka z lekcji)
2. Kto jest prawdziwym człowiekiem według II cz. Dziadów?
3. Konstrukcja głównego bohatera (s.71) i koncepcja miłości w IV cz. Dziadów.
4. Konstrukcja III cz. Dziadów – tryptyk metafizyczny, układ scen i ich zawartość
(pytania z treści =pytania zamknięte), symbolika prawej i lewej strony.
5. Sens przemiany Gustawa w Konrada w Prologu.
6. Symbolika bajki Goreckiego opowiadanej przez Żegotę w Scenie więziennej III cz. Dziadów.
7. Opowieść Sobolewskiego i opowieść i Ciechowskim - ich treść, symbolika i rola w utworze.
8. Romantyczny indywidualizm, prometeizm (s.14), teodycea, rola poety-wieszcza i poezji wieszczej wyrażone w Wielkiej improwizacji.
9. Stylizacja biblijna w całej III cz. Dziadów.
10. Co to jest mesjanizm (s. 160)? W której scenie III cz. Dziadów jest ukazany i w jaki sposób? Jaką funkcję pełniła idea mesjanizmu w społeczeństwie polskim XIX w.?
11. Interpretacja słów Wysockiego w kontekście sceny VII pt. Salon warszawski.
12. Związki Ustępu z całością utworu. Funkcja Ustępu w III cz. Dziadów.
13. Cechy dramatu romantycznego (s. 156)

POZYTYWIZM

1. Podstawowe pojęcia, prądy filozoficzne, poglądy: pozytywizm, utylitaryzm, ewolucjonizm, determinizm, monizm przyrodniczy, agnostycyzm, scjentyzm, praktycyzm, organicyzm, darwinizm, walka o byt, teoria doboru naturalnego, praca organiczna, praca u podstaw, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet. Nazwiska: Comte, Darwin, Mill, Spencer, Taine.
2. Charakterystyczne cechy realizmu i naturalizmu w sztuce i literaturze.
3. Charakterystyka gatunków: nowela (tytuły, autorzy, problematyka), opowiadanie, powieść (realistyczna, naturalistyczna, tendencyjna, psychologiczna, historyczna), felieton, reportaż (rola prasy w pozytywizmie).
4. E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”-czas i miejsce akcji; bohaterowie – warstwy społeczne i stosunek do pracy; symbolika dwóch mogił, najważniejsze wartości; program pozytywistyczny w powieści; konflikty: Andrzejowa-Zygmunt, Benedykt-Witold, dwór-zaścianek; podobieństwo do „Pana Tadeusza”; „Nad Niemnem” powieść realistyczna czy tendencyjna?
5. H. Sienkiewicz „Potop”– czas i miejsce akcji; znaczenie tytułu; „Potop” jako baśń, western, epos, moralitet, powieść historyczna; narracja w „Potopie”; Kmicic jako bohater romantyczny; wpływ idei „ku pokrzepieniu serc” na konstrukcję bohaterów, fabuły, przedstawienie historycznych wydarzeń.
6. B. Prus „Lalka” - czas i miejsce akcji; znaczenie tytułu (m.in. topos teatru mundi); cechy powieści realistycznej i powieści realizmu krytycznego; złożoność narracyjna „Lalki”(m.in. rola pamiętnika Rzeckiego, nowatorskie sposoby charakteryzowania postaci); Wokulski - romantyk czy pozytywista?; powieść o idealistach i o straconych złudzeniach; symbolika zakończenia powieści.
7. F. Dostojewski „Zbrodnia i kara”– czas i miejsce akcji; motywy zbrodni; dlaczego Raskolnikow się przyznaje do zabójstwa?; katorga – kara czy odrodzenie?; bohaterowie Dostojewskiego; powieść polifoniczna.

POZYTYWIZM

1. Podstawowe pojęcia, prądy filozoficzne, poglądy: pozytywizm, utylitaryzm, ewolucjonizm, determinizm, monizm przyrodniczy, agnostycyzm, scjentyzm, praktycyzm, organicyzm, darwinizm, walka o byt, teoria doboru naturalnego, praca organiczna, praca u podstaw, asymilacja Żydów, emancypacja kobiet. Nazwiska: Comte, Darwin, Mill, Spencer, Taine.
2. Charakterystyczne cechy realizmu i naturalizmu w sztuce i literaturze.
3. Charakterystyka gatunków: nowela (tytuły, autorzy, problematyka), opowiadanie, powieść (realistyczna, naturalistyczna, tendencyjna, psychologiczna, historyczna), felieton, reportaż (rola prasy w pozytywizmie).
4. E. Orzeszkowa „Nad Niemnem”-czas i miejsce akcji; bohaterowie – warstwy społeczne i stosunek do pracy; symbolika dwóch mogił, najważniejsze wartości; program pozytywistyczny w powieści; konflikty: Andrzejowa-Zygmunt, Benedykt-Witold, dwór-zaścianek; podobieństwo do „Pana Tadeusza”; „Nad Niemnem” powieść realistyczna czy tendencyjna?
5. H. Sienkiewicz „Potop”– czas i miejsce akcji; znaczenie tytułu; „Potop” jako baśń, western, epos, moralitet, powieść historyczna; narracja w „Potopie”; Kmicic jako bohater romantyczny; wpływ idei „ku pokrzepieniu serc” na konstrukcję bohaterów, fabuły, przedstawienie historycznych wydarzeń.
6. B. Prus „Lalka” - czas i miejsce akcji; znaczenie tytułu (m.in. topos teatru mundi); cechy powieści realistycznej i powieści realizmu krytycznego; złożoność narracyjna „Lalki”(m.in. rola pamiętnika Rzeckiego, nowatorskie sposoby charakteryzowania postaci); Wokulski - romantyk czy pozytywista?; powieść o idealistach i o straconych złudzeniach; symbolika zakończenia powieści.
7. F. Dostojewski „Zbrodnia i kara”– czas i miejsce akcji; motywy zbrodni; dlaczego Raskolnikow się przyznaje do zabójstwa?; katorga – kara czy odrodzenie?; bohaterowie Dostojewskiego; powieść polifoniczna.

Zagadnienia do sprawdzianu z Młodej Polski:

1. Nazwy epoki (wiele!), jej granice czasowe.
2. Kierunki filozoficzne: Nietzsche, Schopenhauer, Bergson.
3. Pojęcia i tematy: elan vital, intuicjonizm, dekadentyzm, filister, „sztuka dla sztuki”, chłopomania, fascynacja Tatrami.
4. Kierunki w sztuce i literaturze: impresjonizm, ekspresjonizm, secesja, symbolizm, naturalizm, realizm (umieć wskazać ich cechy w tekście lub obrazie).
5. Tematyka, świat przedstawiony i sposoby jego kreacji w wierszach: Tetmajera, Kasprowicza, Staffa, Leśmiana.
6. „Ludzie bezdomni” S. Żeromskiego - znaczący tytuł, główne problemy, krytyka pozytywizmu, dramat Judyma, cechy powieści modernistycznej, symbole w utworze.
7. „Wesele” S. Wyspiańskiego – wizja polskiego społeczeństwa, symbolika rzeczy i osób dramatu, cechy dramatu Wyspiańskiego (z uwzględnieniem tradycji dramatu romantycznego).
8. „Chłopi” W. Reymonta – realizm powieściowego świata, wizerunek chłopa i jego rola w życiu narodu, archetypiczni bohaterowie i problemy, mitologizacja oraz sakralizacja czasu i przestrzeni (sposoby i cel!), kompozycja fabuły, różne typy narracji, stylizacja gwarowa.